KORUNMASI
GEREKLİ TAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI KOLEKSİYONCULUĞU
VE DENETİMİ HAKKINDA YÖNETMELİK
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
amacı, korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıklarına
sahip olanlar ile koleksiyoncuların uymaları zorunlu usul ve esaslar
ile bunların gözetim ve denetim ilkelerini belirlemektir.
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat
varlıkları ile bunlara sahip olanları ve koleksiyoncuları kapsar.
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 24 üncü, 26 ncı ve 30 uncu
maddeleri gereğince hazırlanmıştır.
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığını,
b) Envanterli taşınır kültür ve
tabiat varlığı: Taşınır kültür ve tabiat varlıklarının
komisyonca değerlendirilmesi sonucunda, koleksiyoncunun, envanter
defterine kayıt ettiği taşınır kültür ve tabiat varlıklarını,
c) İhtisas elemanı: Üniversitelerin
konu ile ilgili bölümlerinden mezun olmuş arkeolog, sanat tarihçisi,
tarihçi, etnolog, sümerolog, hititolog, antropolog, klasik ve şark
dilleri filologlarını,
ç) Kanun: Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kanununu,
d) Koleksiyon: Bu Yönetmelikte
belirtilen şartlarda sınıflandırılan, saklanan korunması gerekli
taşınır kültür ve tabiat varlıklarından oluşan grubu,
e) Koleksiyoncu: Kültürel ve doğal
mirasın taşınabilir özellikteki yapıtlarının mevzuat çerçevesinde
toplanması, arşivlenmesi, korunması, bilimsel yayınlarla tanıtılarak
yayınlanması ve sergilemesini gerçekleştiren kamu kurum ve kuruluşları
ile gerçek veya tüzel kişileri,
f) Komisyon: 6, 7, 8, 10, 11, 14 ve 15
inci maddeler uyarınca, koleksiyoncuları ve koleksiyonlarında yer
alan taşınır kültür ve tabiat varlıklarının durumunu incelemek
ve değerlendirmek üzere müze müdürünün başkanlığında, varsa müze
müdür yardımcısı ile müze ihtisas elemanlarından oluşacak en az
üç kişilik komisyonu,
g) Müze: Kültür Varlıkları ve Müzeler
Genel Müdürlüğüne bağlı müzeleri,
ğ) Özel müze: Kanunun 26 ncı
maddesi gereğince düzenlenen 22/1/1984 tarihli ve 18289 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Özel Müzeler ve Denetimleri Hakkında Yönetmelik
kapsamında Bakanlık onayı ile açılan müzeleri,
h) Tasnif: Taşınır kültür ve
tabiat varlıklarından, korunması gerekli olanlar arasından müzelere
alınacaklar ile alınmayacakların ayrımını,
ı) Taşınır kültür ve tabiat varlığı:
Kanunun 23 üncü maddesinde belirtilen korunması gerekli varlıkları,
i) Tescil: Taşınır kültür ve tabiat varlıklarından, müzelere
alınanların müze envanter defterine kaydı ile müzelere alınmayanların
koleksiyoncu envanter defterine kayıt yolu ile belgelendirilmesi ve
envanter listelerinin birer nüshalarının müze arşivlerinde muhafaza
edilmesini, ifade eder. Koleksiyonculuk
ve Denetim
Başvuru
MADDE 5 –
(1) Taşınır kültür ve tabiat varlığı koleksiyon izin belgesi
almak isteyenler koleksiyonun bulundurulacağı yere en yakın müze müdürlüğüne
yazılı olarak aşağıdaki bilgi ve belgelerle başvuruda bulunur:
a) T.C. kimlik numarası beyanı,
b) İkametgâh beyanı,
c) Adli sicil beyanı ve arşiv kaydı,
ç) Üç adet vesikalık fotoğraf,
d) Koleksiyonun bulundurulacağı yerin
adresi,
e) Varsa ellerinde bulunan taşınır kültür
ve tabiat varlıklarının envanter bilgilerini belirtir liste.
(2) Kamu kurum ve kuruluşları ile tüzel kişilerden,
koleksiyon izin belgesi almak için birinci fıkradaki belgelere ek
olarak, koleksiyondan sorumlu kişinin kimlik bilgileri, karar ve yetki
belgesi istenir.
İnceleme ve değerlendirme
MADDE 6 –
(1) Başvuru üzerine, bu Yönetmelik hükümlerine göre;
a) Koleksiyonun bulunduğu veya
bulundurulacağı yerin taşınır kültür ve tabiat varlıklarının
muhafazasına uygun olup olmadığı,
b) Her türlü güvenlik tedbirinin alınıp
alınmadığı,
c) Başvuruda belirtilen hususların
yerine getirilip getirilmediği,
ç) Koleksiyonculuk yapıp yapamayacağı,
hususları komisyon tarafından
incelenir.
(2) Komisyon birinci fıkrada
belirtilen hususları bizzat yapabileceği gibi, görevlendireceği en
az iki müze ihtisas elemanının tespitine göre de değerlendirme
yapabilir. Komisyonun yaptığı inceleme ve değerlendirme sonucunda,
durumun olumlu bulunması halinde, nitelikleri Bakanlıkça tespit
edilen koleksiyon izin belgesi, ücretinin yatırıldığını gösterir
banka dekontunun ibraz edilmesi üzerine müze müdürlüğü tarafından
verilir. Koleksiyoncu koleksiyon izin belgesini koleksiyonunu
bulunduracağı adreste görünür bir yere asar. Verilen belgenin bir nüshası
Bakanlığa gönderilir ve konu hakkında İçişleri Bakanlığına
bilgi verilir.
(3) Kültür varlığı ticareti
yapanlar, özel müze sahipleri ve Bakanlık personeli, korunması
gerekli taşınır kültür ve tabiat varlığı koleksiyonculuğu
yapamaz. Koleksiyoncu birden fazla koleksiyon izin belgesi alamaz.
Envanter kaydı
MADDE 7 –
(1) Komisyon gerekli görürse, koleksiyoncuya ait taşınır kültür
ve tabiat varlıklarının envanter defterine sağlıklı bir şekilde
kaydedilebilmesi için koleksiyoncudan ihtisas elemanı görevlendirilmesini
ister. Koleksiyoncu, görev yapacak ihtisas elemanının kimlik
bilgilerini, özgeçmişini ve noter onaylı sözleşmesini müzeye
verir. Bu ihtisas elemanlarının müze müdürlüklerinden yeterlilik
belgesi almaları zorunludur.
(2) Koleksiyona dahil edilecek taşınır
kültür ve tabiat varlıkları, müze müdürlüğünce verilecek iki
adet envanter defterine müze ihtisas elemanlarının gözetimi altında
koleksiyoncu tarafından kaydedilir. Kayıt anında taşınır kültür
ve tabiat varlıklarının elde ediliş şekli, dönemi ve fiziki tanımlaması
belirtilir. Taşınır kültür ve tabiat varlıklarının sahiplerince
usulüne uygun şekilde çektirdikleri fotoğraflarını da ihtiva eden
bu envanter defterinin bir adedi müzede saklanır. Belgelendirilerek
koleksiyona sonradan ilave edilen taşınır kültür ve tabiat varlıkları
otuz gün içinde her iki envanter defterinin devam eden sıra numarasına
uyularak usulüne göre kaydedilir. Bir envanter numarasına birden
fazla kültür ve tabiat varlığı kaydedilemez.
(3) Taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları
ve bunlara ait parçalar koleksiyona dahil edilemez ve envanter
defterine kaydedilemez. Denetim
ve gözetim
MADDE 8 –
(1) Koleksiyoncular, denetim yönünden bağlı bulundukları müze müdürü
veya görevlendireceği müze ihtisas elemanları tarafından, yılda en
az bir defa denetlenir. Koleksiyoncu, denetimin sağlanmasından varsa görevli
ihtisas elemanı ile birlikte sorumludur. Bu denetlemelerde, taşınır
kültür ve tabiat varlıklarının sağlığı ve güvenliği ile
ilgili tedbirlerin alınıp alınmadığı, envanter defterine
kaydedilmeyen taşınır kültür ve tabiat varlığı bulunup bulunmadığı
ve koleksiyonda noksanlık olup olmadığı gibi hususlar incelenir. Taşınır
kültür ve tabiat varlıklarının sağlığı, muhafazası ve güvenliği
ile ilgili şartlar yerine getirilmemiş ise tespiti yapılan aksaklıklar
otuz gün içerisinde koleksiyoncu tarafından giderilir. Denetim esnasında
belirlenen aksaklıkların süresi içerisinde giderilmesi
koleksiyoncunun, bunların takibi de müze müdürlüğünün sorumluluğundadır.
Denetleme raporunun bir nüshası koleksiyoncuya verilir, bir nüshası
ilgili müze müdürlüğünde saklanır ve bir nüshası ise Bakanlığa
gönderilir.
(2) Koleksiyoncuya ait bir kültür ve
tabiat varlığının kaybolması, çalınması ve zarar görmesi
halinde, durum derhal ilgili mercilere ve ilgili müze müdürlüğüne
belgeleri ile bildirilir. Müze müdürlüğünce gerekli inceleme yaptırılır.
Yapılan inceleme sonucunda, taşınır
kültür ve tabiat varlığının kaybolması, çalınması veya zarar görmesi
gibi durumlarda koleksiyoncunun ihmali olduğu kanaatine varılması
halinde, koleksiyon izin belgesinin iptali ve koleksiyoncu hakkında
Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulması hususu komisyon
tarafından değerlendirilir.
(3) Taşınır kültür ve tabiat varlığının
kaybı, çalınması veya zarar görmesi halinde Bakanlık onayı ile
envanter kaydında gerekli düzenleme yapılır ve komisyonca tespit
edilen bedel koleksiyoncudan tazmin edilir.
(4) Koleksiyoncular; yurt dışında
bulunmaları veya başka bir nedenle denetimin yapılmasına engel
durumlarının bulunması halinde, bağlı oldukları müze müdürlüğüne
haber vererek, yerlerine koleksiyonundaki taşınır kültür ve tabiat
varlıklarından sorumlu olacak bir vekili noter aracılığı ile tayin
ederler.
El değiştirme
MADDE 9 –
(1) Koleksiyoncular, koleksiyonlarındaki her türlü taşınır kültür
ve tabiat varlığını on beş gün önce bağlı olduğu müze müdürlüğüne
haber vermek şartı ile kendi aralarında değiştirebilir, Bakanlık
denetimindeki özel müzelere ve koleksiyonculara devredebilir veya öncelik
Bakanlığa ait olmak üzere satabilirler.
(2) Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler
satacakları eşya ve terekeler arasında bulunan veya yapacakları müzayedelerdeki
satışlara konu olan koleksiyonları, müzayedede satılacağını ilan
etmeden otuz gün önce müze müdürlüklerine haber vermeye ve göstermeye
mecburdurlar. Bu koleksiyonlar hakkında, 20/4/2009 tarihli ve 27206 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve
Tabiat Varlıklarının Tasnifi, Tescili ve Müzelere Alınmaları Hakkında
Yönetmelik hükümlerine uygun olarak işlem yapılır. Bunlardan
hazineye intikal etmiş olup da müze koleksiyonlarına girmesi lüzumlu
görülenler, 18/1/2007 tarihli ve 26407 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine göre Bakanlığa devredilir.
(3) Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek
ve tüzel kişiler satacakları eşya ve terekeler arasında bulunan
veya yapacakları müzayedelerdeki satışa konu olan askeri tarihimize
ait silah ve malzeme koleksiyonlarını Genelkurmay Başkanlığına
bildirmeye ve göstermeye mecburdurlar. Bu kültür varlıklarından
hazineye intikal etmiş olup askeri müzelerin koleksiyonlarına girmesi
lüzumlu görülenler Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine göre
Milli Savunma Bakanlığına devredilir.
Veraset yoluyla intikal MADDE 10 – (1) Koleksiyonculuk yapan şahsın ölümü halinde koleksiyon mirasçılarına intikal eder. Koleksiyonun güvenliğinden mirasçılar sorumludur. Bu sorumluluk, koleksiyonculuğa devam etmek isteyen mirasçılara yeni koleksiyon izin belgesi düzenlenene kadar devam eder. Mirasçılar, durumu veraset ilamı ile birlikte dört ay içerisinde ilgili müze müdürlüğüne bildirir. Mirasçılar koleksiyonculuğa devam etmek istedikleri takdirde bu Yönetmelik esaslarına göre yeniden izin almak zorundadır. Yeni koleksiyon izin belgesi düzenlenene kadar, komisyon tarafından gerekli görülmesi durumunda taşınır kültür ve tabiat varlıkları yediemin olarak müze müdürlüğünde muhafaza edilir. Koleksiyon, koleksiyonculuğa devam etmek isteyen mirasçılar arasında 4721
sayılı Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre taksim edilebilir.
Taksim sırasında koleksiyonun bütünlüğü bozulamaz, birbirini
tamamlayan taşınır kültür ve tabiat varlıklarından oluşan takımlar
bölünemez.
(2) Koleksiyonculuğa devam etmek
istemeyen mirasçıların ellerindeki kültür ve tabiat varlıklarının
satış veya devirleri 14 üncü madde hükümleri doğrultusunda yapılır.
(3) Koleksiyoncu adına envanter
defterine kayıtlı olup da koleksiyoncunun borcu nedeniyle haczedilen
taşınır kültür ve tabiat varlıkları, icra müdürlüğünün satış
kararı üzerine ilgili müze müdürlüğüne haber vermek şartıyla
ve önceliği Bakanlığa ait olmak üzere başka koleksiyonculara ve özel
müzelere satılabilir.
Yer değiştirme
MADDE 11 –
(1) Koleksiyoncu, taşınır kültür ve tabiat varlıklarını
koleksiyon izin belgesinde gösterilen yerin dışında bulunduramaz.
Ancak, gösterilen yerin dışında komisyonun uygun görüşü doğrultusunda
aynı il sınırları içinde ilave bir yerde daha bulundurabilir.
(2) Koleksiyonunun yerini değiştirmek
isteyen koleksiyoncu, bağlı olduğu müze müdürlüğünden yazı ile
izin ister, müze müdürlüğü otuz gün içinde yer değişikliğini
değerlendirerek koleksiyoncuya bildirir. Müze müdürlüğünün izni
olmadan yer değişikliği yapılamaz. Adres değişikliği yapıldıktan
sonra koleksiyon izin belgesi Yönetmelik hükümlerine göre yeniden düzenlenerek
bir nüshası otuz gün içinde Bakanlığa gönderilir.
Sergileme
MADDE 12 –
(1) Koleksiyoncuların koleksiyonlarını ziyarete açık bir yerde geçici
olarak sergilemesi, sergi süresinin belirtilmesi ve denetim yönünden
bağlı bulunduğu müze müdürlüğünün uygun görmesi halinde il sınırları
içinde valilik onayına, il sınırları dışında ise o ile bağlı müze
müdürlüğünün uygun görüşü doğrultusunda Bakanlık onayına bağlıdır.
Serginin her türlü güvenliğinden koleksiyoncu sorumludur. Yurt dışında
yapılacak geçici sergilemelerde Kanunun 32 nci maddesi ve ilgili
mevzuat hükümleri uygulanır.
Yurt dışından
koleksiyon getirme
MADDE 13 –
(1) Yurt dışından koleksiyon getirmek serbesttir. Kültür ve tabiat
varlıklarından oluşan koleksiyon getirenler, varlıkların her
birinin niteliklerini, orijinlerini ve gümrük kodlarını belirten
fotoğraflı envanter listesini veya uluslararası standarda uygun ihraç
izin belgesinin bir nüshasını Bakanlığa vermek zorundadırlar. Bu
şekilde giren varlıklar beyan listesine veya ihraç izin belgesine
uygun olarak yurt dışına çıkarılabilir.
(2) Kanun hükümlerine göre korunması
gerekli kültür ve tabiat varlıkları edinenler bunları yurt dışına
çıkaramazlar.
(3) Yurt dışından getirilen
koleksiyonlar öncelikle Bakanlığa bağlı müzelere bağışlanabilir
veya satılabilir. Bakanlığa bağlı müzelerce satın alınmayan taşınır
kültür ve tabiat varlıkları başka koleksiyonculara ve özel müzelere
satılabilir veya devredilebilir.
Koleksiyonculuktan vazgeçme
MADDE 14 – (1)
Bu Yönetmelik hükümlerine göre, koleksiyonculuktan vazgeçmek
isteyenler, bağlı oldukları müze müdürlüğüne yazılı olarak başvurarak
müzelik değerdeki kültür ve tabiat varlıklarının bağış veya
satış yoluyla müzelere mal edilmesini isteyebilir. Müzelerce,
Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarının
Tasnifi, Tescili ve Müzelere Alınmaları Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine
göre işlem yapılır.
(2) Bakanlığa bağlı müzelerce satın
alınmayan taşınır kültür ve tabiat varlıkları Bakanlık
denetimindeki özel müzelere veya koleksiyonculara satılabilir veya
devredilebilir. Komisyon tarafından gerekli görülmesi durumunda bu taşınır
kültür varlıkları satın alınıncaya kadar yediemin olarak müzede
tutulur.
Koleksiyon izin belgesinin
iptali
MADDE 15 –
(1) Koleksiyon izin belgesi;
a) Korunması Gerekli Taşınır Kültür
ve Tabiat Varlıklarının Tasnifi, Tescili ve Müzelere Alınmaları
Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca belirlenen yükümlülüklere
aykırı olarak koleksiyonda belgesiz kültür ve tabiat varlığı
bulunduğunun tespit edilmesi,
b) Koleksiyonda yer alan kültür ve
tabiat varlığının zarar görmesi halinde yedi gün içinde bağlı
olduğu müze müdürlüğüne, kaybı ve çalınması halinde ise aynı
gün kovuşturmaya yetkili makamlara bildirilmemesi ve bağlı olduğu müze
müdürlüğüne belge ibraz edilmemesi,
c) Koleksiyonda yer alan kültür ve
tabiat varlıklarına kasıtlı olarak zarar verilmesi, bunların
tahribine veya kaybına neden olunması,
ç) Bir yıl içerisinde
koleksiyonculuk faaliyetlerine başlanmaması,
d) İlgili müzenin haberi olmadan
koleksiyonda yer alan herhangi bir kültür ve tabiat varlığının,
koleksiyon izin belgesinde belirtilen yerin dışında bulundurulması
veya el değiştirmesi,
e) Denetimler sonunda koleksiyonun sağlığı
ve güvenliği konusunda önerilen önlemlerin verilen süre içinde alınmaması,
f) Koleksiyoncunun haber verildiği
halde ikinci kez ikametgâh adresinde bulunmayıp kasıtlı olarak
denetim ve gözetime engel olması veya iki yıl üst üste denetim yapılması
için bağlı olduğu müze müdürlüğüne müracaatta bulunmaması,
g) Envanter defterine kayıt edilmeden
taşınır kültür ve tabiat varlıklarının satışının veya
devrinin yapılması,
ğ) Koleksiyoncunun, elinde bulunan taşınır
kültür ve tabiat varlığını bağlı olduğu müze müdürlüğünün
bilgisi dışında diğer müzelere sattığının tespit edilmesi,
h) Koleksiyoncunun, 5 inci maddede
belirtilen hususlarda gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun tespit
edilmesi,
ı) Koleksiyoncunun tüzel kişiliğinin
sona ermesi,
hallerinde iptal edilir.
(2) Komisyon tarafından,
koleksiyonculuk faaliyetleri esnasında bu maddenin birinci fıkrasında
sayılan hallerden herhangi biri veya birden fazlasının tespit
edilmesi durumunda koleksiyon izin belgesi müze müdürlüğünün
teklifi üzerine Bakanlıkça iptal edilir. Bakanlık gerektiğinde bu
yetkiyi müze müdürlüklerine devredebilir. Koleksiyonculuktan kendi
isteği ile vazgeçmek isteyenlerin koleksiyon izin belgeleri komisyon
kararına gerek duyulmadan iptal edilir. İptal işlemi İçişleri
Bakanlığına bildirilir.
(3) Koleksiyon izin belgesinin iptaline
itiraz Bakanlığa yapılabilir. Bakanlık itirazı değerlendirerek
nihai kararı verir. Koleksiyon izin belgesinin iptali sonucu
koleksiyonda bulunan taşınır kültür ve tabiat varlıkları hakkında,
Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarının
Tasnifi, Tescili ve Müzelere Alınmaları Hakkında Yönetmeliğe uygun
olarak işlem yapılır.
(4) 14 üncü madde hükümleri hariç
olmak üzere koleksiyon izin belgesi iptal edilenler, hiçbir şekilde
yeni bir kültür ve tabiat varlığı edinemezler ve yeniden koleksiyon
izin belgesi alamazlar.
(5) Birinci fıkrada belirtilen hususlar dışında, 2863 sayılı
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve 21/3/2007 tarihli ve
5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine dayanılarak
koleksiyoncu hakkında soruşturma ve kovuşturma başlanması halinde
koleksiyonculuk faaliyetleri yargılama sonuna kadar durdurulur.
Koleksiyoncuların koleksiyonlarındaki taşınır kültür ve
tabiat varlıkları, envanter defterleri ve koleksiyon izin belgeleri
komisyon tarafından gerekli görülmesi durumunda yediemin olarak
ilgili müze müdürlüğünce muhafaza edilir. Yargılama sonucunda
koleksiyoncunun hüküm giymesi halinde belgesi iptal edilir. ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM Geçici
ve Son Hükümler
MADDE 16 – (1)
15/3/1984 tarihli ve 18342 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları
Koleksiyonculuğu ve Denetimi Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1 –
Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları
Koleksiyonculuğu ve Denetimi Hakkında Yönetmelik hükümleri kapsamında
koleksiyonculuk belgesi bulunan ve aynı zamanda özel müze sahibi olan
gerçek ve tüzel kişilerin koleksiyon izin belgeleri bu Yönetmeliğin
yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra iptal edilmiş sayılır. Bu
durumdaki koleksiyoncuların envanterlerinde bulunan taşınır kültür
ve tabiat varlıkları, istemeleri halinde sahibi oldukları özel müzenin
envanterine dahil edilebilir.
MADDE 17 –
(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütür. |